Pracuj bezpiecznie część 1 - Chronimy głowę

Specjalnie dla użytkowników serwisu Grupapsb.com we współpracy z właścicielem marki LAHTI PRO przygotowaliśmy cykl artykułów, w których opisujemy najważniejsze, z szerokiej gamy, środki ochrony indywidualnej - popularnie zwane artykułami BHP. W tym miesiącu piszemy o ochronie głowy. W kolejnych omówimy m.in. ochronę tułowia, rąk i nóg. Zapraszamy do lektury. Życie i zdrowie mamy jedno i warto zrobić wszystko, aby je właściwie chronić.

Chronimy głowę

Stosowanie środków ochrony indywidualnej nie jest trudne. Założenie hełmu, rękawic, okularów, nauszników - trwa dokładnie sekundę, włożenie bluzy roboczej, spodni, czy butów zajmuje nieco więcej czasu. Jednak nie jest to chwila stracona - dzięki niej lepiej chronimy nasze zdrowie i życie, a w przypadku nieszczęśliwego wypadku bez obaw możemy się ubiegać o odszkodowanie.

Statystki są bezwzględne. Urazy głowy bardzo często kończą się śmiercią. Mogą powstać na skutek różnego rodzaju wypadków: poślizgnięć, potknięć, uderzeń. Trzeba pamiętać, że każdy, czasami pozornie najmniejszy uraz głowy może negatywnie skutkować na przyszłość.

Hełm ochronny to podstawa

Obowiązujące przepisy ściśle regulują prace, przy wykonaniu, których bezwzględnie należy zabezpieczyć głowę hełmem ochronnym. Są to w pierwszej kolejności prace budowlane, zwłaszcza na rusztowaniach i w ich sąsiedztwie, przy wznoszeniu i demontażu szalowania, przy rozbiórkach obiektów budowlanych, ale także roboty: montażowe, instalacyjne, ziemne.

Twarda, termoplastyczna skorupa stanowiąca zewnętrzną część hełmu nadaje mu zasadniczy kształt. Jej zadaniem jest przejęcie uderzenia, częściowe pochłonięcie jego energii oraz przekazanie pozostałej części na więźbę. Skorupa nie dopuszcza także do kontaktu obiektów o ostrych kształtach z głową użytkownika.

Więźba stanowi wewnętrzną część hełmu, przymocowaną do skorupy i stykającą się bezpośrednio z głową użytkownika. Jej pas główny obejmuje głowę na wysokości czoła i podstawy czaszki i w powiązaniu z więźbą umożliwia stabilne osadzenie hełmu na głowie. Dodatkowym elementem zabezpieczającym jest pasek podbródkowy.

Hełmy wykonane z materiałów termoplastycznych mogą być użytkowane  (w zależności od producenta) maksymalnie 4 lata od daty produkcji. Po upływie tego okresu należy je wymienić. Każdy hełm na wewnętrznej stronie daszku  posiada zakodowaną datę produkcji. Widzimy trzy tarcze ze strzałkami. Ta zawierająca pojedyncze cyfry (0-1-2-3) informuje o roku produkcji, a dokładniej o ostatniej cyfrze daty. Jeżeli grot strzałki znajduje się dokładnie po środku między cyframi 1 i 2 oznacza to, że hełm został wyprodukowany w 2015 roku. Rozkodowanie dalszych informacji jest prostsze - mamy tarczę z miesiącami (od 1 do 12) oraz dniami (od 1 do 30). Dla swojego bezpieczeństwa warto co pewien czas sprawdzać stan hełmu. W tym celu ściskamy skorupę lub staramy się wygiąć daszek - w produkcie sprawnym nie powinniśmy usłyszeć żadnych trzasków. 

Okulary ochronne

Paproch w oku to sytuacja nieprzyjemna, jednak nie najgroźniejsza. Dużo gorzej jest w chwili kiedy „coś” wpadnie do oka z dużą siłą i dojdzie do uszkodzenia gałki ocznej. A o to nietrudno np. podczas kucia metalu, rąbania drewna czy też w czasie szeroko rozumianych prac budowlanych. 

Na rynku dostępnych jest wiele modeli okularów ochronnych. Wizualnie różnią się one od siebie kolorystyką zastosowanych szkieł - mamy zatem okulary o szkłach bezbarwnych, szarych (przeciwsłonecznych) i żółtych (rozjaśniających). Soczewki w okularach ochronnych wykonane są z poliwęglanu (skrót: PC, z ang. polycarbonates). Jest to tworzywo sztuczne, charakteryzujące się niezwykłą odpornością na uszkodzenia mechaniczne. W przypadku okularów ochronnych od grubości poliwęglanu zależą właściwości ochronne. Im grubszy tym bardziej odporny na uszkodzenia mechaniczne - w soczewki mogą uderzać ciała obce o większej masie i prędkości. Decydując się na zakup konkretnego modelu warto zwrócić uwagę na klasę odporności mechanicznej oznaczaną jako S lub F. W klasie S możemy mieć pewność, że gałka oczna zostanie uchroniona przed uderzeniem stalowej kulki o średnicy 22 mm rzucanej z prędkością 5,1 m/s (ok. 18 km/h). W przypadku oznaczenia F, soczewka wytrzyma uderzenie kulki o średnicy 6 mm poruszającej się z prędkością 9 razy wyższą - 45 m/s (162 km/h). Oprócz grubości soczewek ważną ich cechą jest także powierzchnia. Im większa tym większy obszar zabezpiecza i zapewnia duże pole jednolitego widzenia. Poszukując okularów ochronnych warto też wziąć pod uwagę to czy chronią przed promieniowaniem UV. 

Ochrona słuchu

Przy hałasie powyżej określonego poziomu, przyspiesza bicie serca, ciśnienie krwi rośnie. Skutkiem ciągłego hałasu może być na stałe podwyższone ciśnienie krwi, które wywołuje z kolei dolegliwości sercowe, choroby układu oddechowego oraz dolegliwości reumatyczne i psychiczne.

Słuch możemy chronić bardzo niewielkim nakładem środków. Najtańszą metodą jest zastosowanie piankowych zatyczek ochronnych (stoperów). To wydatek kilkudziesięciu groszy. Przed umieszczeniem zatyczki w małżowinie należy ją wstępnie uformować. Po założeniu pianka dopasuje się do kształtu i znacznie ograniczy dostęp szkodliwych dźwięków. Należy jednak pamiętać, że stopery piankowe są produktem jednorazowym. Najbardziej popularnym ochronnikiem słuchu są nauszniki przeciwhałasowe. Najczęściej mają one wygląd dużych słuchawek. Występują także w postaci dostosowanej do współpracy z hełmami przemysłowymi. Wybierając model dla siebie warto zwrócić uwagę na możliwość regulacji nauszników i raczej wybrać ten, w którym ten zakres jest większy.

Parametrem wspólnym dla wszystkich ochronników słuchu jest wartość wygłuszania, podawana w decybelach, czyli parametr SNR. Im wartość, większa, tym zakres tłumienia jest większy.  

Ochrona dróg oddechowych

Długie przebywanie w środowisku zapylonym - związane z wykonywaniem pracy zawodowej może skończyć się pylicą płuc. Trzeba także pamiętać o tym, że pyły mogą wywoływać nowotwory jamy nosowej i zatok przynosowych, a nawet płuc.

Decydując się na wybór konkretnego modelu trzeba wiedzieć, że półmaski przeciwpyłowe ze względu na skuteczność filtracji dzieli się na trzy klasy FFP1, FFP2, FFP3. Maski typu FFP1 mają ograniczone zastosowanie, używa się ich głównie przy szlifowaniu, cięciu, wierceniu w betonie, kamieniu, a także w przypadku kontaktu z cząstkami rdzy, metali, bądź alergenami, takimi jak naskórek zwierzęcy czy pyłki. Zdecydowanie większe spektrum zastosowań przypada na maski typu FFP2 i FFP3. Używane są przy spawaniu stali miękkiej, nierdzewnej, rozpylaniu pestycydów, malowaniu natryskowym, w styczności z pleśniami, grzybami, bakteriami, pyłkami ziaren.

Półmaski filtrujące zasłaniają nos i usta. W podstawowych modelach wdychane i wydychane powietrze przechodzi przez materiał filtrujący, który zatrzymuje pyłki. Tego typu rozwiązanie sprawdza się w przypadku masek typu FFP1 i FFP2. Natomiast decydując się na większą ochronę i wybierając maskę FFP3 warto wybrać model z dodatkowym zaworkiem z membramą. Wdychając, powietrze przechodzi przez filtr, a wydychane jest przez zaworek. Poprawia to komfort pracy, gdyż im grubszy materiał filtrujący tym więcej energii potrzebujemy by nabrać powietrza do płuc.

Wybierając półmaskę dla siebie warto jeszcze zwrócić uwagę na kilka szczegółów, które w czasie użytkowania mogą mieć znaczenie. A mianowicie sposób mocowania taśm nagłowia. W podstawowych modelach taśmy mogą być mocowane na stałe. Oznacza to, że w chwilach przerwy (np. wyjścia z pomieszczenia zapylonego) trzeba będzie zdjąć całą maskę. W modelach nieco droższych taśma mocowana jest w przelotkach z tworzywa sztucznego. Maskę można zatem opuścić i pozostawić zaczepioną na szyi - wystarczy jedynie zdjąć jedną taśmę.

Bez względu na typ półmaski, który zamierzamy stosować niezwykle istotne, jeśli nie najważniejsze dla samego efektu - znaczy skutecznej ochrony jest właściwe założenie półmaski. Musi ona szczelnie przylegać do twarzy, a szczególności nosa. Dlatego też półmaski, w górnej zewnętrznej części wyposaża się zacisk nosowy. Pozwala on dobrze dopasować maskę do kształtu nosa, a siła zacisku utrzymuje całość w pozycji ochronnej. 

Przed rozpoczęciem korzystania ze środków ochrony indywidualnej należy zapoznać się z dołączoną do nich instrukcją obsługi. Dowiemy się z niej m.in. o dacie przydatności do użytkowania, poznamy zasady konserwacji i przechowywania. To ważne, bo chodzi o to, żeby zapewnić sobie maksimum bezpieczeństwa.