MFP czy OSB? Który rodzaj płyt wybrać? Oba materiały to budowlane płyty wiórowe mające podobne zastosowanie. Różnią się jednak budową, która ma wpływ na ich właściwości użytkowe. Jakie są różnice pomiędzy tymi dwoma typami płyt i która z nich jest lepsza?
Budowlane płyty wiórowe stosowane są aktualnie w budownictwie dość powszechnie – są postrzegane jako wygodna i tańsza alternatywa dla litych desek, zastępują też trudniejsze w montażu płyty gk. Stosowane są przy wykańczaniu podłóg, schodów, ścian czy poszycia dachowego. Możliwość przenoszenia obciążeń przy równoczesnej lekkości samej płyty, a także doskonałe właściwości termoizolacyjne sprawiają, że są one również doskonałym materiałem konstrukcyjnym wykorzystywanym np. w budownictwie szkieletowym. Płyty wiórowe często wykorzystywane są do budowy elementów małej architektury ogrodowej. Obijane są nimi altany narzędziowe, kompostowniki czy inne konstrukcje wykonane na stelażach drewnianych. Jest to również finalny materiał wykończeniowy – ich naturalna faktura doskonale wpisuje się modne style wnętrzarskie: loftowy czy industrialny. Na rynku znajdziemy dwa rodzaje płyt – bardzo popularne, łatwo dostępne płyty OSB oraz ich nowocześniejsza i droższa alternatywa – płyty MFP. Co więc wybrać płytę MFP czy OSB?
Płyta OSB – budowa i właściwości
Płyty OSB (Oriented Strand Boards) to produkty drewnopochodne składające się z wiórów drzewnych, najczęściej świerkowych i sosnowych, prasowanych pod wysokim ciśnieniem i w wysokiej temperaturze. Spoistość zawdzięczają płyty OSB użyciu do ich produkcji spoiwa z żywic mocznikowo-formaldehydowych lub bezformaldehydowych żywic syntetycznych. W niektórych przypadkach wióry sklejane są dodatkowo również przy pomocy kleju poliuretanowego. Ukierunkowana struktura wiórów wpływa pozytywnie na wytrzymałość mechaniczną podczas montażu – zazębione ze sobą wióry zapobiegają wyłamywaniu się krawędzi przy łączeniu na wkręty czy gwoździe. Płyty OSB wyróżniają się stabilnością kształtu, łatwą obrabialnością i prostotą montażu, wysoką odpornością na uderzenia, dobrymi właściwościami termoizolacyjnymi oraz zdolnością do tłumienia dźwięków. Mają krawędzie proste, ale dostępne są też z krawędziami czterostronnie frezowanymi na pióro i wpust – wówczas mają stronę lewą i prawą. Prawa jest po tej stronie płyty, po której po złożeniu otrzymujemy gładką i równą powierzchnię. Na lewej, w miejscu łączenia płyt, widoczna będzie niewielka szczelina dylatacyjna oraz nadruk identyfikacyjny. Na rynku dostępne są 4 rodzaje płyt OSB: OSB1 – najcieńsza i najtańsza płyta, która nie może przenosić większych obciążeń, OSB2 – podobnie jak płyta OSB1, może być stosowana tylko w suchych pomieszczeniach, jednak lepiej znosi obciążenia, stosowana jest głównie w meblarstwie, OSB3 – nadaje się do stosowania w budownictwie i pracach wykończeniowych: skutecznie przenosi obciążenia i jest odporna na działanie wilgoci oraz OSB4 – najmocniejsza, odporna na wilgoć płyta, która może przenosić nawet znaczne obciążenia. Tam, gdzie wymagane są podwyższone standardy ochrony przeciwpożarowej stosuje się ognioodporne OSB STOP FIRE. Trzeba też wiedzieć, że płyty OSB muszą być odpowiednio składowane, najlepiej w suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu, tak aby nie utraciły swoich właściwości i nie spleśniały. Za wadę OSB często uznaje się zawartość formaldehydu (w przypadku płyt klejonych żywicą mocznikowo-formaldehydową).
Płyta MFP a OSB – czym się różnią?
Płyta budowlana MFP, podobnie jak płyta OSB, składa się z wiórów drewnianych prasowanych pod wysokim ciśnieniem. Są to przede wszystkim odpady tartaczne, jest to więc materiał ekologiczny. Jednak w MFP stosuje się układ trzech warstw, w których wióry układane są w odmiennych kierunkach dla każdej warstwy. Zewnętrzne warstwy są ułożone równolegle do dłuższych krawędzi, tymczasem wewnętrzna ma wióry skierowane prostopadle do nich. Ta drobna różnica znacznie zwiększa wytrzymałość płyt na zginanie i rozciąganie. Wysoka gęstość sprawia, że płyta MFP jest bardziej spoista i sztywna, dzięki czemu wykonane z niej dachy czy podłogi nie pękają pod wpływem obciążeń, a w czasie cięcia nie kruszy się. Większa spoistość sprzyja również poprawie własności izolacyjnych płyty MFP, co przynosi oszczędności w zużyciu energii. Płyty MFP charakteryzują się także większą odpornością na wilgoć – chłoną ją w mniejszym stopniu niż płyty OSB i nie pęcznieją tak bardzo pod jej wpływem. Po wyschnięciu płyta MFP wraca do swojej pierwotnej formy. Dzięki temu, płyty MFP można montować na poddaszach i na ścianach działowych czy podłogach zamiast tradycyjnych płyt g-k, także pomieszczeniach, gdzie wilgoć jest codziennością (kuchnie, pralnie, pomieszczenia gospodarcze nieogrzewane, łazienki). Płyta budowlana MFP jest ponadto paroprzepuszczalna, dzięki czemu pomieszczenia wykończone przy jej użyciu nie są narażone na wilgoć i grzybotwórcze bakterie. Brzegi MFP są wykańczane na gładko lub na pióro – wpust, co powoduje, że ich montaż jest nadzwyczaj nieskomplikowany. Wykonawcy chwalą sobie fakt, że na płycie da się z łatwością pisać, co ułatwia wykonywanie oznaczeń przy pracach montażowych. Struktura płyty pozwala na obróbkę (przycinanie) do dowolnych kształtów, oraz na stosowanie różnego rodzaju elementy metalowe do montażu typu gwoździe, kołki, wkręty. Płyty MFP dostępne są w różnych grubościach – 10, 12, 15, 18, 22 bądź 25 mm.
Walory estetyczne budowlanych płyt wiórowych OSB i MFP
Wielu inwestorów wykorzystuje również strukturę wiórów widoczną na powierzchni płyt jako element estetyczny w wykończeniu wnętrz. Dekoracyjny walor doceniają wielbiciele stylu industrialnego, eko oraz innych trendów, gdzie kładzie się nacisk na surowość wykończenia wnętrza. Zarówno płyty OSB, jak i MFP coraz częściej pojawiają się w nowoczesnych aranżacjach. Najczęściej występują w surowej formie, chociaż nic nie stoi na przeszkodzie, aby nadać im kolor, szczególnie, że malowanie płyt wiórowych nie jest trudne. Do malowania płyt OSB i MFP możemy wykorzystać wszystkie farby przeznaczone do powierzchni drewnianych i drewnopochodnych, np. olejne, alkidowe czy lateksowe. Fachowcy zalecają jednak zastosowanie farb chemoutwardzalnych: epoksydowych i poliuretanowych. Gdy chcemy zachować bardziej naturalny charakter płyty można ją jedynie polakierować – sprawdzą się lakiery do drewna i materiałów drewnopochodnych, a szczególnie lakiery jachtowe na bazie uretanowo-alkidowej lub alkidowo-uretanowej, które doskonale zabezpieczają przed wilgocią.
