Kapusta ma ugruntowaną pozycję w polskiej kuchni. Potrawy z niej przyrządzane mają zarówno charakter codzienny, jak i wyjątkowy, kojarzący się ze świętami i uroczystościami. Kapusty nie może też zabraknąć na bożonarodzeniowym stole.
Właściciele dużych ogrodów warzywnych z pewnością uprawiają to niewymagające warzywo. Kapusta występuje w wielu odmianach – w zależności od czasu dojrzewania, czyli ładnego uformowania głowy – dzielących się na wczesne lub późniejsze. Kapustę sadzi się z rozsad, a sadzonki przygotowuje z nasion w pojemnikach lub inspekcie. Do gruntu rośliny można sadzić już w kwietniu, szczególnie odmiany wczesne, a potem do końca maja i początku czerwca odmiany późne.
Kapusta biała, głowiasta, bo taką pełną nazwę ma to popularne warzywo, zawiązuje z liści wyraźną głowę i w zależności od jej wielkości oraz stopnia zbicia określamy dojrzałość. Wczesne odmiany mogą być gotowe do zbioru już z początkiem czerwca – popularne na młodą kapustkę z koperkiem tworzą mniej zbite, lekkie główki. Odmiany późne, które możemy zbierać nawet do końca października, charakteryzują się większymi, mocno zbitymi i ciężkimi głowami.
Kapusta ma wiele cennych witamin: C, B, E, A, K, kwas foliowy i sporo mikroelementów jak magnez, potas, wapń, żelazo – podobnie jak w innych warzywach zielonolistnych. Zawarty w liściach kapusty sok ma właściwości zasadowe, wpływa kojąco na nadkwasotę i wrzody żołądka. Prozdrowotne walory kapusty wzmaga proces jej kiszenia, w którym puszcza ona dużo soku. Warto zatem spożywać ją również pod tą postacią, szczególnie zimą – wpływa na naszą odporność, zmniejsza podatność na infekcje, a także wspomaga procesy trawienne, mając korzystny wpływ na florę jelitową.
Kapusta z grzybami w sam raz na Wigilię
Kapusta z grzybami to doskonałe rozwiązanie zarówno dla tych, którzy dbają o niskokaloryczną dietę, stosują dietę wegańską, jak i dla tych, którzy uwielbiają aromat grzybów i nie wyobrażają sobie świątecznej atmosfery bez tego tradycyjnego dania. Kapustę z grzybami przygotowuje się łatwo, chociaż każda gospodyni ma pewnie swoje ukryte triki.
Do przygotowania tego smacznego dania potrzebne będą: 1 kg kapusty kiszonej, 100 g suszonych grzybów, 4-6 małych pieczarek, 1 duża cebula, 3 liście laurowe, 6 ziaren ziela angielskiego, pieprz czarny, świeżo mielony.
W niewielkim rondlu moczymy (przez ok. 1 godzinę) grzyby suszone, te większe np. całe kapelusze łamiemy na pół. Następnie wstawiamy do zagotowania i na wolnym ogniu gotujemy w niskiej wodze (ok. pół godziny). Kapustę lekko płuczemy w zimnej wodzie, dobrze odciskamy i kroimy. Przekładamy ją następnie do garnka, najlepiej z grubym dnem, dodajemy liście laurowe, ziele angielskie oraz świeżo zmielony pieprz (pół łyżeczki) i zalewamy wywarem z grzybami (wywaru nie powinno być więcej niż kapusty – najlepiej, jeśli będzie go 1 cm poniżej poziomu farszu w rondlu). Włączamy gaz, zagotowujemy i dusimy na wolnym ogniu pod niecałkowitym przykryciem, co jakiś czas mieszając przez ok. 40 minut. Po tym czasie obieramy i kroimy pieczarki na połówki lub ćwiartki (ładnie, jeśli widać figurę grzyba) oraz obieramy i kroimy cebulę w piórka. Na rozgrzaną suchą patelnię wrzucamy pieczarki i dajemy im odparować przez ok. 5 minut, następnie dodajemy oliwę oraz cebulę. Smażymy tak, by cebula nabrała złocistego koloru, a pieczarki lekko się zrumieniły.
Dorzucamy farsz do kapusty, mieszamy i dusimy jeszcze całość ok. 20-30 minut, stale mieszając. Kapusta pachnie wyśmienicie, wraz z pieczarkami i grzybami wygląda apetycznie, doskonale pasuje jako potrawa samodzielna ze świeżym żytnim chlebem lub jako dodatek do innych potraw wigilijnych.
Świąteczny bigos ze śliwką
Każdy polski dom ma zwykle swój własny przepis na bigos. Zdecydowanie nie może go zabraknąć o tej porze roku na naszym stole. To potrawa pożywna, sycąca, kaloryczna, a przy tym potrafi zadziwić bogactwem składników. My proponujemy bigos z polską wędzoną śliwką.
Do przygotowania bigosu można użyć tylko kapusty kiszonej, jak i połączyć ją pół na pół z kapustą świeżą, białą. To, czy lubimy bigos bardziej wytrawny, mocniej kwaskowaty, czy raczej bardziej delikatny pozwoli na wybór przepisu. W naszym bigosie będzie czuć wyraźny aromat i słodycz śliwki, dlatego proponujemy ostrzejszą wersję tylko z kiszonej kapusty. Do przygotowania bigosu potrzebne będą: 1-1,5 kg kiszonej kapusty (najlepiej dłużej kiszonej bez marchewki), mała golonka (górna część), 250 g karkówki wieprzowej, gicz wołowa (górna część), pół pęta kiełbasy jałowcowej lekko podsuszonej, 50 g grzybów suszonych, 1 cebula, 10-15 śliwek suszonych, wędzonych bez pestek (lub pestki możemy wyjąć przed gotowaniem), 4 liście laurowe, 6 ziaren ziela angielskiego, szczypta lubczyku, szczypta cząbru, szczypta suszonego imbiru, pół łyżeczki czarnego mielonego pieprzu, szczypta mielonego białego pieprzu.
Do garnka z grubym dnem wkładamy umyte mięsa, liście laurowe, ziele angielskie, pieprz, pół łyżeczki soli i gotujemy w niskiej wodzie ok. 1-1,5 godziny. Wyjmujemy mięso, oddzielamy od kości i kroimy na kawałki jak do gulaszu. Kapustę odciskamy, kroimy i wkładamy do wywaru po mięsie. Dodajemy grzyby, pokrojoną cebulę, pokrojone mięso oraz przyprawy i dusimy ok. 1 godzinę, regularnie mieszając. Następnie dodajemy pokrojoną w plastry lub połówki plastrów kiełbasę oraz śliwki. Bigos gotujemy jeszcze ok. 30-40 minut na wolnym ogniu. Mięso powoli rozpada się na mniejsze kawałki, a kapusta nabiera rdzawego koloru. Bigos powoli przechodzi aromatem wędzonki, grzybów i śliwek, co stanowi o jego wybornym smaku. Jeśli za oknem panuje mróz, tak przygotowany bigos możemy wystawić na noc do zmrożenia, a na drugi dzień ponownie go odgrzać i zagotować. Podobno takie przemrożenie bardzo służy i wyostrza smak bigosu.
zdjęcia: AdobeStock, pixabay.com
