Jakie są rodzaje wentylatorów i ich zastosowania?

Jakość powietrza w domu ma duży wpływ na nasze zdrowie. Zanieczyszczone powietrze może nasilać objawy alergiczne czy astmę. Dodatkowo spowalnia regenerację organizmu i osłabia odporność. Dlatego warto zatroszczyć się o jak najlepszą jakość powietrza w domu.

RODZAJE WENTYLATORÓW

Na rynku dostępne są różnego rodzaju wentylatory. Mogą one różnić się między sobą konstrukcją i zasadą działania. Jednakże niezależnie od wydajności czy sposobu zastosowania ich głównym zadaniem jest usuwanie z pomieszczeń różnego rodzaju zanieczyszczeń powietrza lub wspomaganie wentylacji grawitacyjnej. W zależności od wymagań obiektu, wentylatory mogą być również wykorzystane do doprowadzania świeżego powietrza do pomieszczeń.

Ich rodzaje:
1. WENTYLATORY OSIOWE – są bardzo proste w konstrukcji, a ich zastosowanie ma na celu przetłaczanie powietrza o niskim ciśnieniu przez krótkie odcinki kanału wentylacyjnego. Tego typu urządzenia zazwyczaj montowane są w ścianach czy sufitach, a ich najbardziej popularną odmianą są wentylatory łazienkowe.

a) wentylatory łazienkowe – ich głównym zadaniem jest usuwanie z łazienki pary wodnej oraz szybka eliminacja nieprzyjemnych zapachów. Największą popularnością do tego typu pomieszczeń cieszą się ciche wentylatory, które swoją pracą nie zakłócają codziennego użytkowania łazienki. Charakteryzują się zazwyczaj estetycznym wyglądem oraz w zależności od wyposażenia mogą posiadać dodatkowe funkcje takie jak: timer (opóźnienie czasowe), higrostat (czujnik wilgotności) czy czujnik ruchu. W niektórych modelach, dzięki zastosowaniu klap zwrotnych zostało wyeliminowane zjawisko cofania się powietrza z powrotem do pomieszczenia. Wentylatory, w których zastosowano silnik na łożyskach kulowych mogą z powodzeniem być montowane na suficie.

b) wentylatory osiowe przemysłowe – tego typu urządzenia znajdują swoje zastosowanie w magazynach czy halach garażowych i innych obiektach, w których ze względu na dużą kubaturę istnieje konieczność transportowania dużych ilości powietrza między poszczególnymi halami lub sąsiednimi pomieszczeniami. Powietrze o niskim ciśnieniu jest przedmuchiwane przez przegrodę wzdłuż osi silnika nie zmieniając swojego kierunku. Tego typu urządzenia występują w bardzo dużym zakresie średnic. Typoszereg zaczyna się nawet od 150 [mm] i u większości producentów sięga nawet 630 [mm]. Dzięki temu urządzenia znajdą swoje zastosowanie w obiektach jak: kontenery po obszerne hale magazynowe.

2. WENTYLATORY ODŚRODKOWE
– szczególną grupę wentylatorów ściennych do zastosowania w budownictwie wielorodzinnym stanowią odśrodkowe wentylatory stałociśnieniowe. Stałe ciśnienie w układzie wentylacji pozwala na stabilną prace na wszystkich jego odcinkach – jest to niezwykle ważne zwłaszcza w budownictwie wielomieszkaniowym wysokim – gdzie do jednego szachtu najczęściej podłączonych jest kilka lub kilkanaście wentylatorów. Bez względu na zastosowaną ilość wentylatorów stałociśnieniowych w jednym systemie nie wpływają one wzajemnie na swoją pracę.
Urządzenia mogą być montowane zarówno natynkowo jak i podtynkowo, już na etapie prac budowlanych. Silniki w zależności od wersji zwykle pozwalają na prace dwu- lub trzybiegową. Podobnie jak standardowe wentylatory łazienkowe, mogą być wyposażone w takie funkcje jak: timer czy higrostat. Zabezpieczenie przed cofaniem się powietrza stanowi wbudowany zawór zwrotny.

3. WENTYLATORY KANAŁOWE 
– ich niewątpliwą zaletą jest możliwość szerokiego zastosowania, zarówno do wentylacji ogólnej jak i w roli wspomagającej do wentylacji grawitacyjnej. Najczęściej są wykorzystywane do zapewnienia wymiany powietrza w biurach, restauracjach czy mieszkaniach. Montaż stanowi osadzenie bezpośrednie w ciągu kanału wentylacyjnego, zarówno na odcinku poziomym jak i pionowym. Występują zarówno w wersjach przyłączeń dopasowanych do systemu kanałów okrągłych jak i prostokątnych. Mogą też tworzyć układy nawiewne we współpracy z nagrzewnicami kanałowymi lub współpracować z okapami kuchennymi. Wentylatory kanałowe występują w bardzo dużym przekroju średnic i wydajności. Są ciche, a modele wyposażone w silniki EC dodatkowo ekonomiczne i trwałe.

Wentylator kanałowy kuchenny dedykowany jest do pracy z powietrzem o podwyższonej temperaturze. Urządzenie przeznaczone jest do usuwania z pomieszczeń zanieczyszczonego, zadymionego, gorącego powietrza (do 120°C) i oparów tłuszczu, w warunkach wysokich oporów powietrza w systemie. Polecany jest do zastosowania w systemach wentylacji pomieszczeń kuchennych i piekarniczych (w profesjonalnej gastronomii) oraz w pomieszczeniach przemysłowych do usuwania gazów spawalniczych.

4. WENTYLATORY DACHOWE 
– montowane są bezpośrednio na powierzchni dachu lub na podstawach dachowych jako zakończenie pionu wentylacyjnego. Ich konstrukcja w zależności od modelu pozwala na poziomy lub pionowy wyrzut powietrza. Mają szerokie zastosowanie zarówno w budownictwie mieszkaniowym,

gdzie wspomagają wentylację ogólną, jak i w profesjonalnych rozwiązaniach przemysłowych, gdzie najczęściej montuje się je do wentylacji lokali handlowych, hal przemysłowych, garaży, magazynów i budynków użyteczności publicznej. Ich zaletą jest bardzo łatwa konserwacja i dostęp do podzespołów urządzenia, a zewnętrzne usytuowanie pozwala na uniknięcie bezpośredniego hałasu związanego z jego pracą. Nie istnieje również potrzeba zastosowania kanałów, czerpni i wyrzutni.

WYDAJNOŚĆ WENTYLATORÓW

Po dokonaniu wyboru rodzaju wentylatora oraz jego przeznaczenia i zastosowania należy dobrać odpowiednią wydajność urządzenia. Jest to bardzo istotne, ponieważ wentylator o za małej lub za dużej wydajności może niekorzystnie wpłynąć na prace układu wentylacji i nie spełni oczekiwań związanych z jakością wentylacji. Konieczne jest określenie objętości (kubatury) wentylowanego powietrza w m3. Obliczeń dokonujemy mnożąc: długość x szerokość x wysokość pomieszczenia wyrażoną w metrach.
Wyliczenia parametrów wentylatora dokonujemy mnożąc tabelaryczną wartość zalecanej krotności wymiany powietrza przez wyliczoną kubaturę powietrza. Otrzymujemy minimalną, wymaganą wydajność wentylatora w m3/h dla danego układu wentylacyjnego.
Po otrzymaniu odpowiedniej wydajności wentylatora przy wyborze należy zwrócić uwagę również na spręż, które posiada urządzenie w danym punkcie pracy. Ponieważ powietrze o wyliczonej objętości będzie musiało pokonać dodatkowo opory występujące w instalacji. Co za tym idzie, jeżeli potrzebujemy wentylator o wydajności 3500 m3/h nie wybieramy modelu o takim maksymalnym wydatku. Zwykle należy się tutaj posiłkować wykresami charakterystyk wentylatorów przedstawianych w kartach katalogowych producentów. W późniejszej eksploatacji wydajność wentylatorów może być dostosowywana za pomocą dedykowanych regulatorów prędkości obrotów.

ZASADY MONTAŻU WENTYLATORÓW

Podczas montażu wentylatorów warto postępować zgodnie z instrukcją dostarczoną przez producenta. Ponieważ bardzo często mają miejsce błędy związane z ich montażem, co przekłada się na późniejszą pracę układu.

Co należy zrobić:
– zachować odpowiednią odległość odcinków przed i za wentylatorem,
– zabezpieczyć wlot kanału pionowego przed czynnikami zewnętrznymi,
– zabezpieczyć kanały przed przedostaniem się większych cząstek stałych, które mogłyby uszkodzić silnik lub łopatki wentylatora. Dlatego też, na zakończeniach kanałów zwłaszcza od strony środowiska zewnętrznego warto montować kratki z siatkami lub żaluzjami grawitacyjnymi,
– zapewnić swobodny dostęp każdego wentylatora (kanałowego czy dachowego) do powietrza, dzięki temu unikniemy montażu przepustnic bezpośrednio przy wentylatorach lub obudowywania wentylatorów dachowych.
Istotne uwagi dotyczące miejsca montażu:
– wentylatory montujemy w punkcie maksymalnie oddalonym od źródła świeżego powietrza (okna, drzwi),
– wentylatory montujemy możliwie najdalej od podłogi (ciepłe zużyte powietrze zbiera się pod sufitem).
Przy wyborze wentylatorów warto mieć na uwadze poniższe zalecenia:
– należy sprawdzić parametry wentylatora dotyczące hałasu określane zazwyczaj jako głośność lub poziom ciśnienia akustycznego – wyrażane w dB(A). Wartość im niższa, tym większy komfort przy późniejszym użytkowaniu wentylatora,
– dobrać odpowiednią wydajność wentylatora do kubatury pomieszczenia oraz krotności wymian powietrza, która powinna być w nim zapewniona,
– przeznaczenie wentylatora dla konkretnego pomieszczenia (np. do kuchni należy wybrać model z możliwością pracy z powietrzem o wysokiej temperaturze, w kabinach prysznicowych zaś sprawdzi się wentylator niskonapięciowy 12V),
– stosowanie modeli z zaworem zwrotnym w celu zapobiegania niekontrolowanemu napływowi powietrza do wnętrza pomieszczenia,
– odpowiednie dobranie średnicy wentylatora przy wentylatorach kanałowych – zastosowanie właściwego przewodu wentylacyjnego.