U schyłku lata warto wybrać się na zbiór ziół. Możemy zbierać liście, ziele, kwiaty, owoce, a także korzenie i kłącza. Które gatunki roślin leczniczych i przyprawowych dostarczą nam surowców zielarskich?
Zarówno zioła uprawiane w ogrodzie, jak i te dziko rosnące mają różnorodne właściwości. Wykorzystywane są w lecznictwie, kosmetyce, a także do przyrządzania potraw. I chociaż bez problemu możemy kupić gotowe zioła w aptekach, sklepach zielarskich, a nawet w supermarketach, to te zbierane własnoręcznie są najświeższe i najaromatyczniejsze.
Jakie zioła zbieramy pod koniec lata?
- Liście: karczoch zwyczajny,
kocimiętka, mięta pieprzowa, bobrek trójlistkowy, borówka
czernica, jeżyna, malina, orzech włoski, pokrzywa.
- Ziele: dziurawiec, fiołek
trójbarwny, hyzop
lekarski, jeżówka purpurowa, mięta pieprzowa, skrzyp polny,
szałwia lekarska, tymianek, żółtlica drobnokwiatowa, bukwica,
mniszek, piołun, rzepik pospolity, dymnica, bylica pospolita,
wrotycz, ostrożeń warzywny.
- Kwiaty:
nagietek, rumianek (rzymski i pospolity), bławatek, jasnota biała,
lipa, dzika róża, wiązówka, wrotycz, koniczyna biała, bez
czarny, głóg, berberys, rokitnik, jarząb pospolity, tarnina,
żurawina, morwa, malina, czeremcha amerykańska, jałowiec.
- Owoce:
aronia, bez czarny, czeremcha, kminek zwyczajny, koper włoski,
malina.
- Korzenie i kłącza: arcydzięgiel litwor, chrzan pospolity, tatarak,
lubczyk, kozłek lekarski, prawoślaz, arnika, jeżówka, oman.
Jak zbierać zioła?
Ważną sprawą jest odpowiednia pora zbierania roślin leczniczych. Możemy w tym celu kierować się kalendarzem zbioru ziół, jednak podają one tylko w przybliżeniu właściwy okres zbioru danego gatunku – faktyczny czas kwitnienia i dojrzewania poszczególnych gatunków może być inny np. z powodu niesprzyjających temperatur. Najlepiej zbiory prowadzić w oparciu o własne obserwacje. A jak zbierać zioła?
- Liście: zbieramy zdrowe, młode i
dobrze wyrośnięte (są najbardziej wartościowe), czyste (bez
pasożytów, pleśni, plam itp.) i suche, najpóźniej tuż przed
kwitnięciem, ponieważ rośliny zawierają wtedy najwięcej
czynnych substancji leczniczych.
- Ziele: czyli liście z
niezdrewniałą częścią łodygi i czasem również z kwiatami
powinniśmy zbierać w czasie pełnego kwitnienia, o odpowiedniej
porze dnia (zazwyczaj w godzinach południowych lub wczesnych
popołudniowych, jednak zależy to od gatunku rośliny). Pamiętajmy,
by nie zrywać zdrewniałych łodyg.
- Kwiaty: należy je zbierać na
początku kwitnienia lub w pełni kwitnienia, ale nigdy w czasie
przekwitania. Możemy gromadzić same tylko kwiaty lub całek korony
kwiatowe, na zbiór wybierzmy się koło południa w słoneczny
dzień (zależy od gatunku rośliny), gdyż wilgotne kwiaty (również
zgniecione) łatwo ciemnieją i szybko stracą swoje właściwości.
- Owoce: w zależności od gatunku
rośliny i wykorzystywania owoców możemy je zbierać na początku,
w trakcie lub rzadziej pod koniec dojrzewania.
- Nasiona: zbieramy wyłącznie
dojrzałe, chyba że sposób ich wykorzystywania wymaga tego
inaczej, wydobywamy je z dojrzałych, a czasem wyschniętych owoców.
- Korzenie, kłącza i bulwy:
najczęściej zbieramy je jesienią, chociaż korzenie niektórych
gatunków można pozyskiwać również pod koniec lata. Te części
roślin leczniczych zbieramy, gdy zakończą one okres wegetacyjny.
Pamiętajmy, by ziela nigdy nie zrywać ręką, ponieważ często usuwamy przy tym całe rośliny z korzeniami. Chociaż niektóre zioła wyrywa się całe z korzeniami, np. mniszek lekarski. Zioła zbieramy i konserwujemy prze rok, w niektórych przypadkach maksymalnie dwa lata. Dłuższe przechowywanie nie ma sensu, gdyż roślin tracą ilość zawartych w nich substancji leczniczych.
Zdjęcia: Pixabay.com