Odmian dereni oferowanych do ozdobnej prezentacji w ogrodzie jest wiele, ale to dereń jadalny króluje na ich tle – jest bowiem rośliną wyjątkowo łatwą i odporną w uprawie, a dodatkowo odwdzięcza się wspaniałymi owocami o szlachetnym aromacie i prozdrowotnych właściwościach. Dlaczego warto posadzić w ogrodzie krzew derenia?
Dereń jadalny to krzew, a niekiedy niewielkie drzewo, rosnący powoli i dorastający do wysokości 3-8 m, w zależności od stanowiska i słonecznej ekspozycji. Jest rośliną o bardzo małych wymaganiach, a przez to atrakcyjną do nasadzeń w przydomowych ogrodach. Dereń dekoracyjnie kwitnie wiosną, w okolicach marca i kwietnia, na bezlistnych pędach pojawiają się zebrane w gęste baldachy drobne kwiatki o intensywnie żółtym kolorze. Same pędy derenia mają również ozdobny charakter, bowiem na co dzień zielone od strony słonecznej przybierają purpurowy i fioletowy odcień. Kwiaty chociaż drobne, dekoracyjnie obsypują krzew lub drzewo i stają się doskonałą pożywką dla pszczół i innych zapylaczy. Stopniowo dereń pokrywa się też sporymi, kształtnymi, owalnymi liśćmi o intensywnie zielonym kolorze. Wraz z nadejściem jesieni liście te bardzo ozdobnie przebarwiają się na bordowo i purpurowo. W sierpniu pojawiają się owalne, o gruszkowatym kształcie, mocno czerwone owoce – również nadające roślinie ozdobny charakter. Owoce dojrzewają do października, na nasłonecznionym stanowisku krzew potrafi być nimi obsypany. Mają cierpki smak, ale stopniowo dojrzewając stają się też wyraźnie słodkie.
Warunki jakie lubi dereń jadalny
Dereń jadalny świetnie nadaje się do uprawy w naszym klimacie. Jest całkowicie mrozoodporny. Doskonale odnajdzie się na każdej glebie, chociaż preferuje lekkie podłoże wapienno-próchnicze. Znosi nawet trudne warunki atmosferyczne – okresy suszy lub nadmiernej wilgotności. Roślinę tę można sadzić w ogrodzie zarówno wiosną, jak i jesienią. Nie wymaga regularnego przycinania, niemniej co parę lat można dokonać cięcia prześwietlającego.
Dereń, aby obficie owocował potrzebuje stanowiska słonecznego. W szkółkach ogrodniczych krzew ten występuje w wielu odmianach różniących się od siebie terminem owocowania, wielkością owoców, pokrojem oraz dekoracyjnością ulistnienia. Do uprawy na owoce polecany jest dereń szczepiony – roślina owocuje wtedy już w pierwszym roku po posadzeniu. Dereń jako krzew pięknie się zagęszcza, dlatego doskonale nadaje się na dekoracyjne żywopłoty. Jako drzewo prezentuje się jako ozdobna roślina soliterowa, ale na dużych przestrzeniach popularne są również dereniowe sady.
Dereń jako wsparcie naszego zdrowia
Owoce derenia były wykorzystywane w medycynie ludowej jako wsparcie leczenia wielu schorzeń, jak np. anemii. Zawierają bowiem wiele minerałów (potas, wapń, magnez, fosfor, cynk, miedź), w tym dość dużo żelaza, niezbędnego w produkcji czerwonych krwinek w naszym organizmie. Owoce derenia zawierają również wiele witamin, ale szczególnie dużo witaminy C. W okresie przeziębień, zimą sprawdza się jako owoc poprawiający naszą odporność. Miąższ i skórka o intensywnym czerwonym kolorze świadczą o zawartości związków antyoksydcyjnych, tzw. przeciwutleniaczy odpowiedzialnych za spowolnienie procesu starzenia i degradacji komórek. Dereniowi przypisuje się również prozdrowotne właściwości w regulacji pracy układu moczowego – pracy nerek oraz regulację nieżytów pokarmowych, łagodzenie stanów podrażnienia żołądka.
Owoce derenia nie nadające się zbytnio do jedzenia na surowo ze względu na swoją cierpkość, polecane są jako składnik konfitur, dżemów, kompotów. Najpopularniejsze zastosowanie roślina ma jednak jest jako owoc nalewkowy, gwarantując niepowtarzalny smak wytrawnej dereniówki.
Jak przygotować nalewkę z derenia
Do przygotowania dereniówki potrzebne będą dojrzałe owoce, bez śladów pleśni i zepsucia: ok. 1 kg, 1/2 l czystej wódki, 1/2 l spirytusu spożywczego do nalewek, 1 kg cukru, 1/2 l wody.
Owoce myjemy i osuszamy najlepiej na ręczniku papierowym. Owoce umieszczamy w dużym słoju do przetworów i delikatnie ugniatamy, tak by naruszyć ich zwartą strukturę oraz by wypuściły jak najwięcej soku. Owoce zalewamy spirytusem i wódką, zakręcamy słój, pozostawiamy w ciemnym i chłodnym miejscu na ok. 3-4 tygodnie. Po tym czasie zlewamy cały alkohol, odsączamy owoce na sitku, a następnie ponownie umieszczamy je na tydzień/dwa w chłodnym, ciemnym miejscu. Po tym czasie potrząsamy mocno słojem, tak by pozostały skrystalizowany cukier wymieszać z sokiem i zalewamy odlanym wcześniej alkoholem. Pozostawiamy wszystko na kolejny tydzień i tak powstałą nalewkę przelewamy do dekoracyjnych butelek. Walorem niezwykle ozdobnym jest kolor napitku, bowiem nalewka ma intensywnie czerwony kolor.
zdjęcia: pixabay.com, fotolia.com
