Niestety, mimo najlepszych naszych chęci i pracy włożonej w przydomowe uprawy może zdarzyć się, że rośliny chorują. Zazwyczaj infekcje wywołane są nie dość dobrymi warunkami, niesprzyjającą pogodą czy uszkodzeniami. Jednak są sposoby, aby zapobiec zniszczeniom.
Rośliny chorują, gdy zaatakowały je grzyby, bakterie i wirusy. Wskutek infekcji tracą atrakcyjny wygląd, zdarza się nawet, że obumierają, także plon nie jest urodzajny. W trosce więc o ogrodowe nasadzenia dobrze wiedzieć, co powoduje infekcje i jak im zapobiegać. Ochrona roślin polega również na ich uważnej obserwacji – im wcześniej zauważymy niepokojące objawy i zareagujmy, tym większa szansa na odratowanie roślin. Najlepiej jednak trzymać się zasady – lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Jak zapobiegać chorobom grzybowym
Za większość chorób odpowiadają grzyby. To właśnie przez nie np. na róży pojawia się mączniak prawdziwy, winorośli – mączniak rzekomy, roślinach dyniowatych – rdza, truskawkach – szara pleśń, jabłoni – parch, drzewach pestkowych – brunatna zgnilizna, gruszy – brunatna plamistość, fasoli – antraknoza, cebuli – głownia. Rozwojowi chorób grzybowych sprzyja deszczowa i ciepła pogoda (chociaż niektóre grzyby lubią niskie temperatury i niewielką wilgotność), zakażone resztki roślinne, zainfekowany nawóz organiczny (np. kompost z zakażonych roślin), brudne narzędzia, uszkodzenia mrozowe czy mechaniczne (wywołane np. nieprawidłowym cięciem). Także zachwaszczenie oraz bliskie sąsiedztwo roślin chorych – niektóre grzyby zimują na jednych gatunkach roślin, a atakują inne – służą grzybom.
O ile na pogodę nie mamy wpływu, tak inne czynniki możemy spróbować wyeliminować. Dlatego też sadźmy w ogrodzie wyłącznie zdrowe rośliny i wysiewajmy nasiona pochodzące ze sprawdzonego źródła. Niszczmy wszystkie resztki roślinne pozostałe po zbiorach, np. opadłe liście, zgniłe owoce czy chore pędy. Nie podlewajmy roślin wieczorem i unikajmy moczenie liści (wilgotne liście to doskonałe podłoże dla grzybów), wietrzmy szklarnie i tunele, dezynfekujmy podłoże w szklarni oraz likwidujmy porażone części roślin. Pamiętajmy o zabezpieczeniu maścią ogrodniczą ran po cięciu, a także odkażaniu narzędzi, jeśli miały kontakt z chorymi roślinami. Niemniej ważne jest również systematyczne usuwanie chwastów oraz stosowanie nawozów organicznych. W ogrodzie warzywnym przestrzegajmy również zmianowania – patogeny, które przezimują w glebie, mogą w następnym sezonie zaatakować warzywa z tej samej rodziny botanicznej.
Niemniej uciążliwe bakterie i wirusy
Bakterie i wirusy nieco rzadziej atakują rośliny niż grzyby, ale są równie szkodliwe. Przykładami chorób bateryjnych są zrakowacenia (np. rak bateryjny drzew pestkowych czy guzowatość korzeni), czarne plamy (m.in. bakteryjna kanciasta plamistość liści ogórka) oraz mokre zgnilizny (np. kapusty). Natomiast wirusy powodują karłowacenie i deformację liści – nienaturalne skręcenie, plamistość, nitkowatość, żółtaczka oraz mozaika. Niektóre choroby wywołane przez bakterie oraz wirusy są bardzo groźne i podlegają przepisom prawa. To np. bakteryjny rak pomidora, bakterioza pierścieniowa ziemniaka, śluzak roślin psiankowatych, zamieranie gruszy, zaraza ogniowa. Jeśli tylko zauważymy objawy tych chorób, to jak najszybciej należy zniszczyć rośliny – czasami naszym obowiązkiem jest zgłoszenie choroby do Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, aby monitorować dalszą infekcję. Spowodowane to jest dużymi stratami plonów oraz łatwością rozprzestrzeniania się chorób. Chorobom bakteryjnym oraz grzybowym sprzyjają takie same warunki jak w przypadku infekcji grzybowych. Również działania zapobiegawcze są podobne.
zdjęcie tytułowe: pixabay.com
